Kleermaker
In Mozambique zijn de kleermakers vaak mannen en ze worden genoemd Alfaiates. Je kunt ze overal zien werken, in de buitenlucht. Dat is heel grappig vind ik. Ze zitten soms onder een boom langs de weg. Er is een klein aantal vrouwen, die Modistas genoemd worden, ze zijn vaak ook wat duurder dan de Alfaiates. Ze maken ook kleding. Hier zie ik culturele verschillen. In Brazilië naait een Alfaiate alleen op maat, vaak pakken en er zijn er weinig van. Hier is het precies andersom. Je vindt de Alfaiates bij hun huis, in een hokje ergens in de stad en ook langs de weg. In Vilankulos heb ik ze wel op de markt gezien. Hier zie je er een op de foto, de stof waarin hij de zomen maakt is mij Kapulana.
Kapulana is een soort stof die geknipt en verkocht wordt in een specifieke maat, die vrouwen als een soort wikkelrok dragen. Ik heb hier gehoord dat de Kapulana afstamt van Indiase Sari. Sari of Shari is vrouwenkledij die bestaat uit een stof van 4.5cm tot 8 meters lang die wordt gedrapeerd om je taille en gedragen over de schouders. Mozambique heeft een lange historie met India. De Indiase-vrouwen dragen de Sari en de Mozambikanen de Kapulana. De kapulana is een moderne versie van de Sari en praktisch in het gebruik lijkt me, omdat de Mozambikaanse vrouwen vaak op het land werken, daar lijkt me de sari niet echt geschikt voor. De Kapulana heeft alleen het ondergedeelte, die wordt gewikkeld om je taille op een zeer specifieke manier, je kunt die niet erg laag wikkelen, dat is niet netjes heb ik me laten vertellen.
Ik draag af en toe ook een Kapulana, zeker als ik snel het huis uit moet en shorts draag, dan draag ik ze er overheen, of als ik naar de markt ga. Ik pas me aan, zeg maar. Mozambikaanse vrouwen zijn gewend om op het land te werken, of om te bukken zonder te knielen, met gestrekte benen werken ze op de grond, roeren ze in een pan of verkopen ze iets. Dat is ook een reden voor het dragen van de Kapulana, je bent dan goed gekleed zonder inkijk. In de buurt van het Gorongoza Park in de Province Sofala, is er een dorp waar men een simpel leven leidt op het land; dit dorpje kun je bezoeken in het kader van een project gestart via Gorogonza Park. Als vrouwen kunnen we het dorp bezoeken maar dan zijn we verplicht om een Kapulana te dragen als eerbetoon aan de dames die er leven. Je draagt geen short of broek als vrouw. Ik ben zelf er nog niet geweest, maar als het zover is komt het zeker goed met de Kapulana.
Eerst had ik een Alfaiate via iemand in de stad-Beira gevonden, daar heb ik een jurk doorlaten maken, een eenvoudig jurkje maar ik vond de afwerking matig, maar ja voor de prijs kun je moeilijk klagen. Vervolgens een tweede gevonden ook via-via, iemand die wat beter werk afgeleverd had. Bij hem heb ik een jurkje laten maken, zo’n kokerjurk en een korte broek voor dames, het heeft wat tijd en rompslomp gekost maar de jurk was klaar en de korte broek ook. Ik weet niet hoe maar de broek kwam ik gewoon niet in terwijl ik een perfect passend voorbeeld mee gegeven had.
Nu heb ik nóg een Alfaiate en een Modista om uit te proberen, deze twee heb ik via mijn Mozambikaanse yoga leerling gekregen. Die twee ga ik nog uitproberen. Kapulanas zijn er in veel kleuren en patronen. We hebben ook de “Mucumi “en de Kissambi” .
Kissambi heeft ruiten als patroon en wordt gebruikt om “Mucumi” te maken. Mucumi is kledij voor cerimonies. Van Mucumi makken ze ook beddengoed.
Kapulanas worden voor alles en nog wat gebruikt, als rok of jurk, om erop te zitten, om de baby op de rug te dragen, om op je hoofd te dragen als tulband, etc.
Costureira
Aqui em Moçambique quem costura são os homens; os alfaiates e os encontramos a qualquer esquina. Eles trabalham até mesmo embaixo de uma ávore qualquer por ai pelos bairros. Há costureira também, na verdade há modistas. Elas são pouquíssimas e são no geral um pouco mais caras que os alfaiates . Aqui há diferenças culturais; no Brasil é ao contrário e na Hollanda já nem há o habito de mandar costurar. Em Vilankulos, no sult de Moçambique também os encontrei no mercado. Na foto abaixo ele está fazendo barra na minha Kapulana. Na parede há algumas variedades de Kapulanas à venda.
Kapulana é um tecido Africano cortado e vendido com tamanho específico, cujo objetivo é ser utilizado como saia. Me disseram que a Kapulana é uma versão mais moderna do Sari of Shari. O Sari é a vestimenta típica das mulheres na India e envolve de 4.5cm a 8 meters de tecido de comprimento e 60cm a 1,20 cm de largura, o qual deve ser enrolado na cintura e depois a ponta final drapeada sobre os ombros. Moçambique tem uma história com a India, já de longas datas. A Kapulana é uma versão moderna do Sari mas ainda é muito utilizada pela mulher Mocambicana. A Kapulana me parece bem mais prática no uso de que o Sari, visto que a mulher Moçambicana faz muito trabalho físico como no campo por exemplo. A Kapulana é usada como saia, enrolada na cintura mas tem sua maneira própria de enrolada e presa na cintura. Não se deve usá-la muito baixo, na barriga ou abaixo do umbigo. Usá-la corretamente é importante.
Eu costumo usar kapulana, principalmente se vou a feira ou ao mercado municipal, ou se estou em casa de short e preciso sair correndo, uso-a por cima da roupa. Eu me adapto aos costumes locais. As mulheres moçambicanas estão acostumadas a trabalhar no campo e é bastante conveniete a usar uma Kapulana, assim estão bem vestidas e cobertas. Nas proximidades do Parque de Gorongoza há uma vila onde é feito um projeto pelo pessoal do Parque de Gorongoza, esta vila pode-se visitar atravez do Parque, está incluído nas atividades do mesmo, mas para visitá-los as mulheres estão na obrigação de vestirem uma kapulana em homenagem e honra daquelas mulheres que ali vivem.
O primeiro alfaiate que encontrei foi-me indicado por alguém. Ele me fez um vestido tubinho mas o acabamento não era lá grande coisa, mas por aquele preço não há como reclamar. O segundo também me foi indicado por aguém que estava aqui em uma missão na MSF; vi o trabalho e estava já bem melhor que o primeiro. Embora ele tenha conseguido me fazer uma bermuda menor que a medida perfeita que entreguei a ele como modelo. Vá entender. O vestido depois de várias provas acabou saindo mas ainda tenho que levar de volta pra que ele possa consertar a gola, pois ficou muito alta. Agora ainda tenho mais um alfaite e uma modista para experimentar. Estes me foram indicados por uma Moçambicana.
Kapulanas são saias, mas também são vestidos, canga, servem também para carregar o bebê nas costas e muito mais.
Kapulanas sao coloridas e com diversos padrões, temos a “Kissambi” que são utilizadas para fazer “Mucumi”. Mucumi são roupas típicas utilizadas em cerimonias diversas. Mucumi também é utilizado para fazer roupas de cama, onde utilizam-se rendas para fazer a montagem. Beira, 10-05-2019